Pełnienie funkcji członka zarządu (prezesa zarządu) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oprócz szerokiego zakresu uprawnień wiąże się również z dotkliwą odpowiedzialnością za zobowiązania spółki w przypadku jej niewypłacalności. Zgodnie z przepisem art. 299 § 1 Kodeksu spółek handlowych jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.
Powyższa odpowiedzialność solidarna członków zarządu całym swoim majątkiem rozciąga się również na zaległości podatkowe spółki z.o.o. (art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej) oraz za zaległe zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na podstawie powyższych przepisów wierzyciele mogą dochodzić zapłaty zobowiązań spółki bezpośrednio z majątku osobistego członków zarządu i to nawet wtedy gdy członek zarządu/prezes zarządu nie sprawuje już tej funkcji w danej spółce, jeżeli członkowie zarządu nie będą w stanie wykazać zaistnienia przesłanek, które pozwoliłyby im się uwolnić od tej odpowiedzialności.
Oczywiście, członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają tylko za takie długi spółki, które powstały w czasie, kiedy pełnili oni funkcje członka zarządu lub prezesa zarządu. Długi spółki zazwyczaj znacznie przekraczają wartość majątku osobistego członka zarządu, co prowadzi niemal automatycznie do jego niewypłacalności, a postępowania egzekucyjne najczęściej trwają przez wiele lat. Sposobem na uwolnienie się od tych zobowiązań może być ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez członka zarządu spółki kapitałowej.
Upadłość konsumencka szansą dla członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
W obowiązujących od 24 marca 2020 roku przepisach Prawa upadłościowego zasiadanie w organach spółki z o.o. nie jest równoznaczne z posiadaniem statutu przedsiębiorcy. Posiadanie udziałów w spółce z o. o. również nie przesądza o posiadaniu statutu przedsiębiorcy. W praktyce po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej członka zarządu spółki posiadane udziały będą stanowiły jego majątek wchodzący do masy upadłości, które syndyk w trakcie postępowania sprzeda w ramach likwidacji majątku upadłego.
Przed zmianą przepisów (tj. do 24 marca 2020 roku) sądy oddalały wnioski członków zarządu spółki kapitałowej w sytuacji gdy zostało ustalone, że dany członek zarządu nie zgłosił w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Oznacza to, że poprzednie przepisy wymagały, aby członek zarządu, który w myśl art. 299 k.s.h. ponosi subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki, przed własnym postępowaniem upadłościowym, zainicjował postępowanie o ogłoszenie upadłości spółki.
W aktualnym stanie prawnym nie obowiązuje już przepis, na mocy którego sąd oddalał wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli wcześniej nie zostało zainicjowane przez członka zarządu postępowanie o ogłoszenie upadłości samej spółki. Tak więc skuteczny wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć zarówno obecny, jak i były członek zarządu oraz prezes zarządu spółki z o.o.
Po złagodzeniu przesłanek do ogłoszenia upadłości nie ma przeszkód aby sąd ogłosił upadłość konsumencką aktualnego lub byłego członka zarządu, o ile osoba ta nie jest jednocześnie przedsiębiorcą. Warto jednak pamiętać, że pomimo iż obecnie na etapie ogłaszania upadłości konsumenckiej sąd nie weryfikuje przyczyn niewypłacalności dłużnika to jednak na dalszym etapie postępowania przyczyny niewypłacalności zostaną dokładnie zbadane.
Jeżeli sąd dojdzie do wniosku, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień przykładowo nie podejmując żadnych czynności mających na celu wystąpienie z zadłużonej spółki i nie złożył rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu co doprowadziło do powstania kolejnych zobowiązań na zasadach subsydiarnej odpowiedzialności za zobowiązania spółki, to wówczas może ustalić plan spłaty wierzycieli na dłuższy okres czasu, a w skrajnym przypadku może dojść nawet do umorzenia postępowania.
Upadłość konsumencka członka zarządu (prezesa zarządu) sp. z o.o. a prowadzenie odrębnej działalności gospodarczej
Zdarza się również, że członek zarządu sp. z o.o. równocześnie prowadzi działalność gospodarczą. Wówczas nie jest on traktowany jako konsument (osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej) i nie posiada tzw. konsumenckiej zdolności upadłościowej. W tej sytuacji członek zarządu spółki musi ogłosić upadłość na zasadach ogólnych jako przedsiębiorca. W przeciwnym wypadku jedynym sposobem aby uzyskać tzw. konsumencką zdolność upadłościową jest formalne zakończenie prowadzenia działalności gospodarczej i w tym celu złożenie stosownego wniosku o wykreślenie działalności gospodarczej z CEIDG.
Dawid Pszczółka - Radca prawny Rybnik ul. Żorska 14/309 (Business Center, 3 piętro, dogodny dojazd), tel. 601 566 287
