Często klienci zastanawiają się czym tak naprawdę jest opieka naprzemienna, jakie warunki należy spełnić aby sąd ustalił opiekę naprzemienną nad dzieckiem oraz czy takie rozwiązanie jest korzystne z punktu widzenia dobra dziecka. W dzisiejszym wpisie postaram się wyjaśnić najczęściej występujące wątpliwości związane z zagadnieniem opieki naprzemiennej nad dzieckiem.
Czym jest opieka naprzemienna nad dzieckiem?
Opieka naprzemienna to najogólniej mówiąc sposób sprawowania pieczy nad dzieckiem przez rodziców po orzeczonym rozwodzie lub separacji polegający na przyznaniu każdemu z rodziców prawa do sprawowania opieki nad wspólnym małoletnim dzieckiem w ściśle określonym czasie w ciągu roku kalendarzowego. W praktyce opieka naprzemienna wygląda w ten sposób, że dziecko przykładowo przez dwa tygodnie (lub miesiąc) pozostaje pod pieczą matki i u niej mieszka, a przez dwa kolejne tygodnie (lub miesiąc) pozostaje pod opieką ojca i zamieszkuje u niego. Decyzje w bieżących sprawach dotyczących dziecka powinien podejmować ten rodzic, który akurat sprawuje opiekę nad dzieckiem, lecz w kwestiach dotyczących wyboru szkoły, uczestnictwa w zajęciach dodatkowych, leczenia czy wyjazdu za granicę, rodzice powinni podejmować decyzje wspólnie. Dziecko przebywając u rodzica, który w danym okresie czasu sprawuje nad nim opiekę powinno mieć zapewnioną możliwość kontaktu telefonicznego lub za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość z drugim rodzicem.
Istotną cechą opieki naprzemiennej jest równość pomiędzy rodzicami w sprawowaniu pieczy nad ich wspólnym małoletnim dzieckiem. Opieka nad dzieckiem sprawowana jest przez rodziców w porównywalnych i powtarzających się okresach czasu. Dziecko powinno spędzać porównywalne (takie same) okresy czasu zarówno z ojcem jak i z matką, co pozwala każdemu z rodziców na aktywny udział w jego wychowaniu.
Kiedy możliwe jest ustanowienie opieki naprzemiennej nad dzieckiem?
Ustanowienie opieki naprzemiennej jest przede wszystkim możliwe w sytuacji gdy oboje rodzice mają pełnię władzy rodzicielskiej, oboje złożyli zgodny wniosek o ustanowienie opieki naprzemiennej zawierając uprzednio pisemne porozumienie rodzicielskie (tzw. plan wychowawczy) o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem, który następnie przedstawią sądowi oraz gdy za takim rozwiązaniem przemawia dobro dziecka. Jak widać nieodzownym warunkiem ustanowienia opieki naprzemiennej jest zgodne i wzajemne współdziałanie rodziców w sprawowaniu władzy rodzicielskiej względem ich dziecka. Sąd najczęściej ustanawia opiekę naprzemienną nad dzieckiem, gdy rodzice zawarli pomiędzy sobą porozumienie rodzicielskie będące w praktyce wynikiem wypracowania porozumienia w drodze mediacji.
Jeżeli jednak rodzice nie dojdą do porozumienia w przedmiocie sprawowania pieczy nad dzieckiem, to wówczas sąd uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez każdego z rodziców, rozstrzygnie samodzielnie o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Najczęściej sądy skłaniają się do przyznania opieki nad dzieckiem tylko jednemu rodzicowi, przyjmując najczęściej, że drugi będzie miał ograniczoną władzę rodzicielską i zachowa jedynie prawo do kontaktów z dzieckiem.
Opieka naprzemienna a alimenty.
Sprawowanie opieki naprzemiennej nie znosi obowiązku alimentacyjnego rodziców. W wyroku orzekającym rozwód sąd z urzędu rozstrzyga o tym, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania wspólnego dziecka.
W przypadku ustanowienia opieki naprzemiennej bardzo często sądy w wyroku rozwodowym nie określają wprost konkretnych kwot, jakie każdy z rodziców jest obowiązany łożyć na utrzymanie swojego dziecka, ograniczając się jedynie do wskazania, że koszt utrzymania dziecka ponoszą rodzice po połowie. Jednak w tej sytuacji pozostałe większe wydatki związane z utrzymaniem dziecka (np. koszty urlopu wakacyjnego itp.) rodzice będą zmuszeni każdorazowo ustalać między sobą.
Zalety i wady opieki naprzemiennej.
Bardzo często rodzice zadają sobie pytanie czy ustanowienie opieki naprzemiennej jest korzystne dla dobra dziecka. Trzeba przyznać, że ustanowienie opieki naprzemiennej niesie za sobą zarówno pewne korzyści jak i dość istotne wady z punktu widzenia dobra dziecka.
Niewątpliwą zaletą opieki naprzemiennej jest to, że rodzice mogą spędzać z dzieckiem porównywalną ilość czasu co pozwala każdemu z nich na aktywny udział w wychowaniu potomka.
Bez wątpienia opieka naprzemienna ma także swoje wady. Dziecko bardzo często zmienia miejsce zamieszkania (de facto funkcjonuje pomiędzy dwoma domami) oraz otoczenie przez co może odczuwać dyskomfort i brak przywiązania do swojego stałego miejsca. W każdym domu mogą także panować inne zasady, co może być dezorientujące dla małoletniego i znacząco destabilizować ustalony rytm dobowy dziecka. Czasem zdarza się również, że rodzice ze sobą rywalizują i prześcigają się w zapewnianiu rozrywek czy kupowaniu prezentów, co jest bardzo męczące dla dziecka.
W razie jakichkolwiek pytań pozostaję do Państwa dyspozycji, służę radą i zapraszam do kontaktu.
Dawid Pszczółka - Radca prawny Rybnik ul. Żorska 14/309 (Business Center, 3 piętro, dogodny dojazd), tel. 601 566 287
