Przepisy prawa nie zawierają jakiejkolwiek definicji legalnej pojęcia „szkoda górnicza”. Powszechnie przyjmuje się, że jest to szkoda spowodowana ruchem zakładu górniczego. Natomiast w odniesieniu do definicji pojęcia „szkoda” należy się odwołać do jej ogólnego cywilistycznego ujęcia. W ujęciu prawa cywilnego „szkoda” obejmuje wszelkie uszczerbki w chronionych przez prawo dobrach, których poszkodowany doznał wbrew swej woli. Sprowadza się ona zatem do różnicy pomiędzy obecnym stanem majątkowym poszkodowanego, a stanem jaki zaistniałby gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.
Zgodnie z przepisami ustawy Prawo geologiczne i górnicze, właściciel może żądać naprawienia wyrządzonej ruchem zakładu górniczego szkody na zasadach określonych ustawą, przy czym odpowiedzialność przedsiębiorcy opiera się na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.
Odpowiedzialność za szkody górnicze ma charakter tzw. odpowiedzialności deliktowej, a więc zastosowanie do niej znajdzie między innymi art. 435 § 1 Kodeksu cywilnego. W myśl tego przepisu prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
Natomiast aby ustalić sposoby (formy) naprawienia szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego należy odwołać się do treści art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
Zatem naprawienie szkody górniczej powinno nastąpić według wyboru poszkodowanego w dwojaki sposób, a mianowicie przez przywrócenie stanu poprzedniego lub przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej (odszkodowania), a w określonych sytuacjach każdy z tych sposobów może znaleźć zastosowanie.
Przywrócenie stanu poprzedniego (restytucja naturalna).
Przywrócenie stanu poprzedniego (restytucja naturalna) powinno polegać na odtworzeniu stanu sprzed powstania szkody. A zatem będzie w szczególności polegało na zapewnieniu obiektom budowlanym, urządzeniom oraz instalacjom niepogorszonej odporności, ciepłochłonności, szczelności i użyteczności techniczno-funkcjonalnej.
Restytucja naturalna może również przybrać formę dostarczenia przez kopalnię gruntów, obiektów budowlanych, urządzeń, lokali lub wody. Najczęściej jednak w praktyce oznacza tzw. proces rektyfikacji budynków polegający na prostowaniu budynków lub naprawie uszkodzeń zewnętrznych oraz wewnętrznych.
Warto pamiętać, że zgodnie z przepisami Prawa geologicznego i górniczego obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego ciąży na tym, kto jest odpowiedzialny za szkodę. Poszkodowany, za zgodą podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, może wykonać obowiązek w zamian za zapłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej.
Odszkodowanie.
Odszkodowanie powinno obejmować zarówno straty, które poszkodowany poniósł jak i korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby nie wyrządzono mu szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
Co za tym idzie w przypadku zniszczeń spowodowanych ruchem zakładu górniczego powstałych w budynkach, w postaci pęknięcia ścian czy też zalania poszkodowanemu przysługuje rekompensata pokrywająca koszty napraw lub rozbiórki takich obiektów. Odszkodowanie przysługuje poszkodowanemu, którym jest właściciel, współwłaściciel, dzierżawca, zarządca albo użytkownik nieruchomości w chwili powstania szkód górniczych.
W razie jakichkolwiek pytań i wątpliwości zapraszam do kontaktu.
Dawid Pszczółka - Radca prawny Rybnik ul. Żorska 14/309 (Business Center, 3 piętro, dogodny dojazd), tel. 601 566 287
